linhnham05
Junior Member
Trường hợp chẳng may ngoại tà xâm nhập thường xảy ra “chiến sự vùng hầu họng”, làm vùng yết hầu bị sốt, sưng, nhức, nhất là một vài hôm trời lạnh.
Theo BS Duy Anh (Phòng khám BV E, Hà Nội), yết hầu là cửa ngõ của phế, vị – là nơi đã có nhiều đường kinh mạch máu đi nuôi dưỡng cơ thể, cũng là vị trí cần thiết ngăn ko cho tà khí tấn công cơ thể. Nếu chẳng may ngoại tà tấn công dễ xuất hiện “chiến sự vùng hầu họng”, làm vùng yết hầu bị sốt, sưng, đau, nhất là một vài hôm trời lạnh.
=> Tìm hiểu thêm: cách chữa viêm họng nhanh nhất
Các thể hội chứng của yết hầu
BS Duy Anh cho biết, nóng yết hầu làm ốm trong khi trời trở lạnh thì Tây y gọi là mắc viêm nhiễm vùng ngã ba hầu họng, cũng là bệnh thông dễ, sẽ bị quanh năm. Nhẹ thì làm đau họng, viêm họng cấp. Nặng thì viêm nhiễm, có mủ…
Những khi mới bị chỉ bị ngứa họng, hay khạc nhổ, có kèm sốt và tiết nhiều đờm dãi. Trường hợp không được chữa thường tăng nặng khiến cho vùng hầu họng nóng nghẹn, họng sưng đỏ, lưỡi gà đỏ, lưỡi đỏ hoặc hồng nhợt, nuốt nước bọt cũng nhức, ăn uống khó khăn. Người hút thuốc lá mùa lạnh rất hay bị mắc do thường mẫn cảm và hay bị kích thích sinh bệnh.
Với y học cổ truyền, Thầy thuốc ưu tú, BS Ðông y Trần Văn Bản (Chủ tịch Trung ương Hội y học cổ truyền Việt Nam) cho rằng những khi vùng yết hầu xuất hiện “chiến sự”, nếu chính khí khỏe thì tà khí lui, chứng bệnh đỡ dần và khỏi. Nhưng nếu chính khí suy giảm, hoặc ko được điều trị kịp thời thì vùng hầu – họng sẽ bị mắc tăng sưng đau, đỏ, loét… và gọi chung là bị ốm.
=>Tìm hiểu thêm: viêm họng
Yết hầu sưng nhức dân gian chia nhiều thể ví dụ ngoại cảm phong hàn, đàm hỏa, tỳ hư can uất… (yết hầu thũng thống). đông y chia đau yết hầu ra nhiều thể, những thể do lạnh ví dụ như sau:
Ở thể cảm nhiễm ngoại tà: do phong hàn, hàn tà hoặc dịch độc thời khí; hoặc âm hư, hoả vượng kéo dài và nhắc quá nhiều; hoặc do ăn quá cay nhức, hoặc ăn nhức lạnh đột ngột, uống nhiều rượu cao độ… khiến cho tác động đến yết hầu.
Ở thể ngoại cảm phong hàn: người bị bệnh sẽ mắc ngạt mũi, nhắc nặng tiếng, ko ra mồ hôi nhưng cơ thể hay ớn lạnh, sợ gió,cổ họng sưng, nuốt đau vướng, sốt – nhức đầu, sốt, nóng mỏi cơ thể, chán ăn; mạch máu phù hoãn.
Thể ngoại cảm bắt buộc dịch độc thời khí: Chứng nóng yết hầu do dịch độc thời khí sẽ khiến cho mọi người cùng nơi, cùng chỗ lây lan lẫn nhau. người bị mắc bệnh ngứa họng, nóng, khô rát, sưng đỏ, nuốt khó ăn hay nghẹn, thích uống nước lạnh, sốt cao, khát nước, mạch máu sác.
Ở thể đàm hỏa, người mắc bệnh sẽ thấy yết hầu sưng, đau, nuốt nước bọt nóng, người ậm ạch khó chịu, lợm giọng buồn nôn, ăn uống nóng nghẹn khó nuốt, ngại đề cập, nặng thì khò khè, khó thở, tâm phiền, mạch máu hoạt sác.
Ở thể Kinh dương minh tích nhiệt làm bệnh nhân sốt nhưng đặc biệt là ko sợ lạnh mà lại sợ đau. Vùng hầu họng sưng đỏ, đau, nóng ví dụ bị mắc đốt. Khắp người mệt mỏi, háo khát, tiểu tiện vàng, đại tiện táo, mạch máu hồng đại…
Thận âm hư cảm nhiễm ngoại tà: Cổ họng khô, sưng đau, thường hay cảm giác nóng rát ở yết hầu, nuốt nước bọt khó khăn, nhức, người phiền muộn, háo khát, ăn uống nghẹn khó nuốt, lưng nhức, ù tai, đại tiện táo, tiểu tiện vàng sẻn. Rêu lưỡi vàng; chất lưỡi đỏ, mạch tế sác.
Phòng và chữa trị yết hầu “ốm”
Theo ông Trần Văn Bản, dân gian có những phương thuốc, tùy thể mà sử dụng nhưng đều buộc phải trực tiếp để kê đơn, bốc thuốc. Nhưng có những thuốc nhai ngậm có khả năng sử dụng ví dụ như sau:
Với ngoại cảm phong hàn: sử dụng xạ can lá hoặc củ tươi vừa 1 miếng + sinh khương 1 miếng, nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 4- 5 đợt.
Ngoại cảm bắt buộc dịch độc thời khí: dùng xạ can 3 miếng, hoắc hương 3 lá, sinh khương 1 miếng, nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 4 – 5 đợt.
Kinh dương minh tích nhiệt: sử dụng lá húng chanh 3 lá, sơn đậu căn 3 miếng, nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 5 – 6 đợt.
Đàm hoả: Ô mai nhục, cam thảo vừa 1 miếng nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 5-6 lần.
BS Duy Anh cho rằng, vài chứng viêm nhiễm hầu họng ở mức độ nhẹ có thể sử dụng một vài loại nước súc miệng bán trong vài nhà thuốc, hoặc thuốc ngậm ví dụ như Mekotricin, bổ phế… (có chất sát khuẩn). Nhưng những khi đã viêm sưng, tấy đỏ, có mủ thì phải đi khám chuyên gia để được chữa từ đề kháng, giảm thiểu biến chứng nặng.
=> Tìm hiểu thêm: cách chữa viêm họng cho trẻ sơ sinh
Để tránh ngừa, đơn giản đặc biệt hàng ngày dùng nước muối ấm súc miệng, hoặc các loại nước sát khuẩn súc họng ví dụ như T & B, Listerrin… Sáng sớm và vài ngày trời lạnh ra đường phải quấn khăn, đeo khẩu trang… đảm bảo vùng cổ và yết hầu để không mắc ốm.
Theo BS Duy Anh (Phòng khám BV E, Hà Nội), yết hầu là cửa ngõ của phế, vị – là nơi đã có nhiều đường kinh mạch máu đi nuôi dưỡng cơ thể, cũng là vị trí cần thiết ngăn ko cho tà khí tấn công cơ thể. Nếu chẳng may ngoại tà tấn công dễ xuất hiện “chiến sự vùng hầu họng”, làm vùng yết hầu bị sốt, sưng, đau, nhất là một vài hôm trời lạnh.
=> Tìm hiểu thêm: cách chữa viêm họng nhanh nhất
Các thể hội chứng của yết hầu
BS Duy Anh cho biết, nóng yết hầu làm ốm trong khi trời trở lạnh thì Tây y gọi là mắc viêm nhiễm vùng ngã ba hầu họng, cũng là bệnh thông dễ, sẽ bị quanh năm. Nhẹ thì làm đau họng, viêm họng cấp. Nặng thì viêm nhiễm, có mủ…
Những khi mới bị chỉ bị ngứa họng, hay khạc nhổ, có kèm sốt và tiết nhiều đờm dãi. Trường hợp không được chữa thường tăng nặng khiến cho vùng hầu họng nóng nghẹn, họng sưng đỏ, lưỡi gà đỏ, lưỡi đỏ hoặc hồng nhợt, nuốt nước bọt cũng nhức, ăn uống khó khăn. Người hút thuốc lá mùa lạnh rất hay bị mắc do thường mẫn cảm và hay bị kích thích sinh bệnh.
Với y học cổ truyền, Thầy thuốc ưu tú, BS Ðông y Trần Văn Bản (Chủ tịch Trung ương Hội y học cổ truyền Việt Nam) cho rằng những khi vùng yết hầu xuất hiện “chiến sự”, nếu chính khí khỏe thì tà khí lui, chứng bệnh đỡ dần và khỏi. Nhưng nếu chính khí suy giảm, hoặc ko được điều trị kịp thời thì vùng hầu – họng sẽ bị mắc tăng sưng đau, đỏ, loét… và gọi chung là bị ốm.
=>Tìm hiểu thêm: viêm họng
Yết hầu sưng nhức dân gian chia nhiều thể ví dụ ngoại cảm phong hàn, đàm hỏa, tỳ hư can uất… (yết hầu thũng thống). đông y chia đau yết hầu ra nhiều thể, những thể do lạnh ví dụ như sau:
Ở thể cảm nhiễm ngoại tà: do phong hàn, hàn tà hoặc dịch độc thời khí; hoặc âm hư, hoả vượng kéo dài và nhắc quá nhiều; hoặc do ăn quá cay nhức, hoặc ăn nhức lạnh đột ngột, uống nhiều rượu cao độ… khiến cho tác động đến yết hầu.
Ở thể ngoại cảm phong hàn: người bị bệnh sẽ mắc ngạt mũi, nhắc nặng tiếng, ko ra mồ hôi nhưng cơ thể hay ớn lạnh, sợ gió,cổ họng sưng, nuốt đau vướng, sốt – nhức đầu, sốt, nóng mỏi cơ thể, chán ăn; mạch máu phù hoãn.
Thể ngoại cảm bắt buộc dịch độc thời khí: Chứng nóng yết hầu do dịch độc thời khí sẽ khiến cho mọi người cùng nơi, cùng chỗ lây lan lẫn nhau. người bị mắc bệnh ngứa họng, nóng, khô rát, sưng đỏ, nuốt khó ăn hay nghẹn, thích uống nước lạnh, sốt cao, khát nước, mạch máu sác.
Ở thể đàm hỏa, người mắc bệnh sẽ thấy yết hầu sưng, đau, nuốt nước bọt nóng, người ậm ạch khó chịu, lợm giọng buồn nôn, ăn uống nóng nghẹn khó nuốt, ngại đề cập, nặng thì khò khè, khó thở, tâm phiền, mạch máu hoạt sác.
Ở thể Kinh dương minh tích nhiệt làm bệnh nhân sốt nhưng đặc biệt là ko sợ lạnh mà lại sợ đau. Vùng hầu họng sưng đỏ, đau, nóng ví dụ bị mắc đốt. Khắp người mệt mỏi, háo khát, tiểu tiện vàng, đại tiện táo, mạch máu hồng đại…
Thận âm hư cảm nhiễm ngoại tà: Cổ họng khô, sưng đau, thường hay cảm giác nóng rát ở yết hầu, nuốt nước bọt khó khăn, nhức, người phiền muộn, háo khát, ăn uống nghẹn khó nuốt, lưng nhức, ù tai, đại tiện táo, tiểu tiện vàng sẻn. Rêu lưỡi vàng; chất lưỡi đỏ, mạch tế sác.
Phòng và chữa trị yết hầu “ốm”
Theo ông Trần Văn Bản, dân gian có những phương thuốc, tùy thể mà sử dụng nhưng đều buộc phải trực tiếp để kê đơn, bốc thuốc. Nhưng có những thuốc nhai ngậm có khả năng sử dụng ví dụ như sau:
Với ngoại cảm phong hàn: sử dụng xạ can lá hoặc củ tươi vừa 1 miếng + sinh khương 1 miếng, nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 4- 5 đợt.
Ngoại cảm bắt buộc dịch độc thời khí: dùng xạ can 3 miếng, hoắc hương 3 lá, sinh khương 1 miếng, nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 4 – 5 đợt.
Kinh dương minh tích nhiệt: sử dụng lá húng chanh 3 lá, sơn đậu căn 3 miếng, nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 5 – 6 đợt.
Đàm hoả: Ô mai nhục, cam thảo vừa 1 miếng nhai nuốt nước bỏ bã, ngày 5-6 lần.
BS Duy Anh cho rằng, vài chứng viêm nhiễm hầu họng ở mức độ nhẹ có thể sử dụng một vài loại nước súc miệng bán trong vài nhà thuốc, hoặc thuốc ngậm ví dụ như Mekotricin, bổ phế… (có chất sát khuẩn). Nhưng những khi đã viêm sưng, tấy đỏ, có mủ thì phải đi khám chuyên gia để được chữa từ đề kháng, giảm thiểu biến chứng nặng.
=> Tìm hiểu thêm: cách chữa viêm họng cho trẻ sơ sinh
Để tránh ngừa, đơn giản đặc biệt hàng ngày dùng nước muối ấm súc miệng, hoặc các loại nước sát khuẩn súc họng ví dụ như T & B, Listerrin… Sáng sớm và vài ngày trời lạnh ra đường phải quấn khăn, đeo khẩu trang… đảm bảo vùng cổ và yết hầu để không mắc ốm.