Tinh hoàn ẩn, điều trị ở đâu, như thế nào?
Tinh hoàn ẩn hay còn được gọi là tinh hoàn chưa xuống. Trong giai đoạn phát triển của bào thai nam, bắt đầu, tinh hoàn nằm trong ổ bụng, sau đó, nó dịch chuyển dần xuống bìu. Tinh hoàn lạc chỗ là hiện tượng tinh hoàn không di chuyển nữa trên đường dịch chuyển từ bụng xuống bìu. Tỷ lệ tinh hoàn lạc chỗ khoảng 3-4% con khi sinh, tỷ lệ này lớn hơn ở trẻ sinh non, sinh đôi, sinh thiếu cân.
Nguyên nhân gây tinh hoàn chưa xuống
Quá trình tinh hoàn dịch chuyển từ bụng xuống bìu chịu sự tác động của nhiều nguyên nhân. Nếu nảy sinh rối loạn, các nguyên nhân này sẽ làm tinh hoàn không chạy được đến bìu và gây ra chứng tinh hoàn chưa xuống.
Các nguyên do đó là:
Nếu trẻ trai còn nhỏ, phụ huynh có thể sờ nơi bìu nhưng không thấy tinh hoàn ở dưới bìu. Ở trẻ lớn hoặc người lớn, tự sờ thấy trong bìu không có tinh hoàn hay sờ thấy ở ống bẹn có khối u nổi lên. Bìu phát triển kém, tinh hoàn lạc chỗ càng cao thì bìu càng kém phát triển. Tinh hoàn lạc chỗ có thể trong ổ bụng hoặc lỗ bẹn sâu khi khám không sờ thấy tinh hoàn.
Siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính ổ bụng , nội soi ổ bụng có khả năng xác định được vị trí của tinh hoàn chưa xuống. Hơn nữa, còn có khả năng biết những khác thường khác của tinh hoàn như vôi hóa nhu mô tinh hoàn, u tinh hoàn…
Nguy cơ vô sinh của căn bệnh tinh hoàn ẩn
Tinh hoàn ẩn thường xảy ra chu vi, chiều dài nhỏ hơn bình thường, nhu mô thường mềm nhão. Nghiên cứu của thạc sỹ y tế cho thấy: Các bé có tinh hoàn lạc chỗ, đường kính của các ống sinh tinh bé hơn, mức độ xơ hóa tinh hoàn cũng lớn hơn; sự thay đổi về mô học của các tinh hoàn lạc chỗ có thể ảnh hưởng đến tinh trùng gây mất khả năng sinh sản. Nếu bệnh nhân chỉ bị ẩn tinh hoàn một bên thì vẫn có khả năng sinh con. Nhưng họ xảy ra nhiều rủi ro do nguy cơ bị ung thư bên tinh hoàn chưa xuống và nhiều nguy cơ khác.
Hiện tượng người bệnh bị tinh hoàn ẩn hai bên thì khả năng vô sinh rất lớn. Những người này thường nảy sinh kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ không có tinh trùng. Hơn nữa, có người còn không thể làm "chuyện ấy" được do thiếu hụt nội tiết tố nguy hiểm. Thể chất những đàn ông này thường đuối sức, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống, sinh hoạt và tâm sinh lý người bệnh. Ngoài ra, người bị tinh hoàn lạc chỗ thường xuất hiện với các dị tật bẩm sinh khác làm tăng nguy cơ vô sinh cho bệnh nhân.
Cần trị liệu sớm tinh hoàn chưa xuống
Trẻ bị tinh hoàn ẩn, nếu không được điều trị có khả năng gặp các nguy cơ như vô sinh hay chấn thương tinh hoàn hay tổn thương về tâm sinh lý do không có hoặc chỉ có một tinh hoàn dưới bìu. Khi phát hiện trẻ bị tinh hoàn chưa xuống, chúng ta chỉ nên đợi đến khi trẻ 9 tháng tuổi để xem tinh hoàn có ở bìu , không. Nếu sau 9 tháng mà tinh hoàn vẫn chưa xuống bìu thì nên xử lý bằng phẫu thuật cho trẻ. Thời gian phẫu thuật thích hợp nhất là khi trẻ được 1-2 tuổi.
Đối với người trưởng thành phát hiện thấy tinh hoàn ẩn cần phải tiến hành phẫu thuật ngay: nếu tinh hoàn chưa bị ung thư hóa thì tiến hành phẫu thuật hạ tinh hoàn, kết hợp với cân bằng nội tiết tố. Tình trạng tinh hoàn bị ung thư hóa thì cần cắt bỏ tinh hoàn, nạo vét hạch kết hợp với trị liệu chống ung thư hỗ trợ...
Lời khuyên:
Tinh hoàn chưa xuống chịu sự tác động của nhiều nguyên nhân, trong đó xảy ra những yếu tố có thể phòng tránh được như khi mẹ mang thai tránh dùng diethylstilbestrol nhiều; , không dùng các chế phẩm kháng androgen. Đối với trẻ trai sinh thiếu cân, sinh non, sinh đôi, ba mẹ cần chú ý kiểm tra xem bé có bị ẩn tinh hoàn hoặc không để đưa trẻ đi điều trị sớm. Mọi tình trạng xác định được bé trai bị tinh hoàn ẩn, ba mẹ cần đưa trẻ trai đi khám để được chẩn đoán và chữa sớm, tránh nguy cơ vô sinh và ung thư hóa tinh hoàn...ặp
Xem thêm những bệnh trẻ có thể gặp:
hẹp bao quy đầu ở trẻ 4 tuổi
bé bị hẹp bao quy đầu dùng thuốc nào
hẹp bao quy đầu và cách chữa
Tinh hoàn ẩn hay còn được gọi là tinh hoàn chưa xuống. Trong giai đoạn phát triển của bào thai nam, bắt đầu, tinh hoàn nằm trong ổ bụng, sau đó, nó dịch chuyển dần xuống bìu. Tinh hoàn lạc chỗ là hiện tượng tinh hoàn không di chuyển nữa trên đường dịch chuyển từ bụng xuống bìu. Tỷ lệ tinh hoàn lạc chỗ khoảng 3-4% con khi sinh, tỷ lệ này lớn hơn ở trẻ sinh non, sinh đôi, sinh thiếu cân.
Nguyên nhân gây tinh hoàn chưa xuống
Quá trình tinh hoàn dịch chuyển từ bụng xuống bìu chịu sự tác động của nhiều nguyên nhân. Nếu nảy sinh rối loạn, các nguyên nhân này sẽ làm tinh hoàn không chạy được đến bìu và gây ra chứng tinh hoàn chưa xuống.
Các nguyên do đó là:
- Suy tuyến yên, làm thiếu gonadotropin gây tinh hoàn chưa xuống và nhỏ cơ quan sinh dục;
- Sai lệch tổng hợp testosteron: thiếu men 17α-hydroxylase, 5α-reductase… làm cho tinh hoàn không phát triển bình thường;
- Giảm tình trạng cảm nhận của các thụ thể androgen: gây ảnh hưởng sự phát triển hiện tượng sinh dục nam, gây tinh hoàn chưa xuống;
- Nếu mẹ mang bầu bé trai mà dùng diethylstilbestrol nhiều hay dùng kháng androgen thì bào thai có nguy cơ bị ẩn tinh hoàn;
- Phát triển bất thường của dây chằng tinh hoàn - bìu làm cho tinh hoàn đứng lơ lửng trên cao, không xuống được đến bìu;
- Những nguyên nhân cơ học gây cản trở sự di chuyển của tinh hoàn như: cuống mạch của tinh hoàn ngắn, xơ hoá vùng ống bẹn…
Nếu trẻ trai còn nhỏ, phụ huynh có thể sờ nơi bìu nhưng không thấy tinh hoàn ở dưới bìu. Ở trẻ lớn hoặc người lớn, tự sờ thấy trong bìu không có tinh hoàn hay sờ thấy ở ống bẹn có khối u nổi lên. Bìu phát triển kém, tinh hoàn lạc chỗ càng cao thì bìu càng kém phát triển. Tinh hoàn lạc chỗ có thể trong ổ bụng hoặc lỗ bẹn sâu khi khám không sờ thấy tinh hoàn.
Siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính ổ bụng , nội soi ổ bụng có khả năng xác định được vị trí của tinh hoàn chưa xuống. Hơn nữa, còn có khả năng biết những khác thường khác của tinh hoàn như vôi hóa nhu mô tinh hoàn, u tinh hoàn…
Nguy cơ vô sinh của căn bệnh tinh hoàn ẩn
Tinh hoàn ẩn thường xảy ra chu vi, chiều dài nhỏ hơn bình thường, nhu mô thường mềm nhão. Nghiên cứu của thạc sỹ y tế cho thấy: Các bé có tinh hoàn lạc chỗ, đường kính của các ống sinh tinh bé hơn, mức độ xơ hóa tinh hoàn cũng lớn hơn; sự thay đổi về mô học của các tinh hoàn lạc chỗ có thể ảnh hưởng đến tinh trùng gây mất khả năng sinh sản. Nếu bệnh nhân chỉ bị ẩn tinh hoàn một bên thì vẫn có khả năng sinh con. Nhưng họ xảy ra nhiều rủi ro do nguy cơ bị ung thư bên tinh hoàn chưa xuống và nhiều nguy cơ khác.
Hiện tượng người bệnh bị tinh hoàn ẩn hai bên thì khả năng vô sinh rất lớn. Những người này thường nảy sinh kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ không có tinh trùng. Hơn nữa, có người còn không thể làm "chuyện ấy" được do thiếu hụt nội tiết tố nguy hiểm. Thể chất những đàn ông này thường đuối sức, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống, sinh hoạt và tâm sinh lý người bệnh. Ngoài ra, người bị tinh hoàn lạc chỗ thường xuất hiện với các dị tật bẩm sinh khác làm tăng nguy cơ vô sinh cho bệnh nhân.
Cần trị liệu sớm tinh hoàn chưa xuống
Trẻ bị tinh hoàn ẩn, nếu không được điều trị có khả năng gặp các nguy cơ như vô sinh hay chấn thương tinh hoàn hay tổn thương về tâm sinh lý do không có hoặc chỉ có một tinh hoàn dưới bìu. Khi phát hiện trẻ bị tinh hoàn chưa xuống, chúng ta chỉ nên đợi đến khi trẻ 9 tháng tuổi để xem tinh hoàn có ở bìu , không. Nếu sau 9 tháng mà tinh hoàn vẫn chưa xuống bìu thì nên xử lý bằng phẫu thuật cho trẻ. Thời gian phẫu thuật thích hợp nhất là khi trẻ được 1-2 tuổi.
Đối với người trưởng thành phát hiện thấy tinh hoàn ẩn cần phải tiến hành phẫu thuật ngay: nếu tinh hoàn chưa bị ung thư hóa thì tiến hành phẫu thuật hạ tinh hoàn, kết hợp với cân bằng nội tiết tố. Tình trạng tinh hoàn bị ung thư hóa thì cần cắt bỏ tinh hoàn, nạo vét hạch kết hợp với trị liệu chống ung thư hỗ trợ...
Lời khuyên:
Tinh hoàn chưa xuống chịu sự tác động của nhiều nguyên nhân, trong đó xảy ra những yếu tố có thể phòng tránh được như khi mẹ mang thai tránh dùng diethylstilbestrol nhiều; , không dùng các chế phẩm kháng androgen. Đối với trẻ trai sinh thiếu cân, sinh non, sinh đôi, ba mẹ cần chú ý kiểm tra xem bé có bị ẩn tinh hoàn hoặc không để đưa trẻ đi điều trị sớm. Mọi tình trạng xác định được bé trai bị tinh hoàn ẩn, ba mẹ cần đưa trẻ trai đi khám để được chẩn đoán và chữa sớm, tránh nguy cơ vô sinh và ung thư hóa tinh hoàn...ặp
Xem thêm những bệnh trẻ có thể gặp:
hẹp bao quy đầu ở trẻ 4 tuổi
bé bị hẹp bao quy đầu dùng thuốc nào
hẹp bao quy đầu và cách chữa